در شهری که جزو ده شهر خطرناک دنیا برای زندگی است
همزمان با اعلام تهران به عنوان یکی از ۱۰ شهر خطرناک جهان برای زندگی٬ بدلیل وجود گسلهای زلزله وساختمانهای ناامن آن٬ معاون وزارت آموزش وپرورش هم میگوید یک سوم مدارس در تهران ناامن هستند.بر اساس آخرین آمارهای اعلام شده وزارت آموزش و پرورش، در مجموع ١۰٤ هزار و ١١٤ مدرسه و مجتمع آموزشی در سراسر کشور وجود دارد که تا به حال تعداد ۱۲میلیون و۵۰۰ هزار دانش آموز برای شرکت در کلاسهای درس ثبت نام نموده اند. اگر فقط یک سوم از دانش آموزان تهرانی و تعدادی از دانش آموزان شهرستانی و روستا ها بدلیل زلزله خیز بودن کشور٬ در معرض خطر باشند٬ باید گفت چه فاجعه ایی در انتظار کودکانمان است. حکومت میداند که مدارس این خانه دوم میلیونها کودک ونوجوان از امنیت لازم برخوردار نیست. با اطلاع کافی بچه ها را به مکانهای میفرستد که هر لحظه باید منتظر بروز حادثه باشند. دولت بعنوان مسئول اصلی تامین امنیت مدارس باید پاسخگو باشد. هر اتفاقی که برای دانش آموزان میافتد بعنوان مجرم اصلی شناخته میشود چرا که برنامه ریزیها وسیاستها و بودجه تماما در اختیارش است. اما اساسا در کارنامه حکومتی جمهوری اسلامی٬ ارتقا استاندارد زندگی مردم اصلا جایی ندارد و رفاه وامنیت میلیونها انسان در گرو باند بازی٬ دزدی و رانت خواری سران و عواملش میباشد. میتوان نمونه ای از این بی توجهی را در وضعیت مدارس و آمار حوادث دانش آموزی دید.
آمارنشان داده است یکی از محلهایی که حتی در زلزله های خفیف آسیب میبینند مدارس هستند. در تحقیقات آمده درصد بالایی از مدارس نوساز هم فاقد استاندارد ومقاومت لازم در برابر زلزله هستند این عدم نظارت در ساخت وسازفقط در مناطق دور افتاده و شهرستانها نیست و تعداد زیادی از مدارس نوساز تهران نیز فاقد استحکام وامنیت لازم هستند.
طبق استاندارد های جهانی ساختمان مدارس باید دارای شرایط مناسبی باشند مانند:
اختصاص فضای مناسب برای حضور دانش آموزان در کلاس٬ استفاده از میز و صندلیهای سالم واستاندارد٬ تامین نور مناسب٬ عدم نصب شیشه های بزرگ در کلاسها٬ تعبیه پله و دربهای خروج اضطراری٬ نصب آبخوریهای بهداشتی و سیستم آب آشامیدنی سالم٬ سیستم گرم کننده و خنک کننده باید کاملا امن وبی خطر باشد٬ تهویه مناسب کلاسها٬ نگهداری مواد شیمیایی آزمایشگاهی و پاک کننده و سوختی در محلهای امن٬ بررسی کنتور و سیم کشیهای برق٬ توجه به محلهای ورزش و استفاده از وسایل ورزشی سالم٬ اختصاص مایع دستشویی و سطل زباله در توالتها نصب کپسول آتش نشانی به تعداد و آموزش نحوه استفاده آن٬ تهیه جعبه کمکهای اولیه٬
رنگ آمیزی دیوارها با توجه سن دانش آموزان٬ کنترل سالم بودن کلیه وسایل و تجهیزات ساختمانی و آزمایشکاهی٬ محکم نمودن قفسه٬ تابلوها تخته سیاه و برد روی دیوار٬ کنترل عرضه مواد غذایی بوفه مدارس.
علاوه بر رعایت این نکات حضور یک مربی بهداشت در مدارس از اهمیت ویژه ای برخوداراست نقش مربی در امر آموزش بهداشت به منظور پیشگیری از بیماریهای دانش آموزان و خانواده هایشان بسیارمهم است. انجام غربالگری مشکلات بینایی٬ دهان ودندان٬ پوست و تغذیه بطور روتین باید انجام شود. از دیگر وظایف مربیان ارايه خدمات کمکهای اولیه به دانش آموزان است. همزمان با وظایفی که مربیان بهداشت در خصوص توجه به مسایل جسمی دانش آموزان دارند پیگیری و توجه به مشکلات روانی آنان بسیار مهم است.
مانند جلوگیری از تنبیه دانش آموزان توسط کادر مدرسه و والدین٬ آموزش مسایل جنسی٬ پیشگیری از اعتیاد و آسیبهای وارده به دانش آموزان در خصوص اجبار به روزه گرفتن٬ حضور در نمازخانه و مراسمهای مذهبی. مسلما در خصوص انجام وظیفه مربیان در این موارد علاوه بر اینکه آنان حمایت نمیشوند بطور جدی هم به آنان تذکر داده میشود.
مربیان بهداشت باید در تمام مدارس به نسبت دانش آموزان حضور داشته باشند. درحال حاضر به نسبت هر مربی ۲۲۰۰نفر دانش آموز است که استاندارد آن به ازای هر ۱۶۷دانش آموزیک مربی است. در نتیجه هر مربی بهداشت باید همزمان چند مدرسه را تحت پوشش داشته باشد که کار دشواری برای آنان میباشد.
الهه حسن پور رییس گروه سلامت و آموزش استان تهران میگوید: “چندین سال پیش مجوز استخدام ۱۷ هزار مربی بهداشت از مجلس گرفته شد که همچنان بدون نتیجه مانده است”. مربیان بهداشت در تمام مدارس حضور ندارند در حال حاضر برای جبران کمبود مربیان بهداشت معمولا از سایر کادرهای آموزشی مثل مسئول آزمایشگاه بعنوان رابط بهداشتی استفاده میشود علاوه براین که آنها تخصص لازم را بعنوان مربی بهداشت ندارند زحمت اضافی نیز برایشان ایجاد میکند.
اما امنیت و سلامت دانش آموزان تنها در مدرسه نیست که به خطر میافتد. درصدی از حوادث بر اثر تردد آنها با سرویسهای نا امن که معمولا نظارت جدی بر آنها اعمال نمیشود اتفاق میافتد. البته اگر آمار تصادفات اردوهای راهیان نور و سفرهای زیارتی و غرق شدن آنها را اضافه کنیم٬ عمق فاجعه معلوم میشود. در مناطق روستایی وصعب العبور نیز خطراتی برای کودکان وجود دارد مانند تردد کودکان در وضعیت بد آب وهوایی و عبور از کوه و رودخانه و احتمال حمله حیوانات وحشی.
همچنین دانش آموزانی که مدارسشان در مجاورت مکانهای پر تردد و آلوده کننده که باعث آلودگی شیمیایی٬ آلودگی صوتی و میکربی میشوند در معرض بیماریهای پوستی٬ تنفسی٬ سیستم عصبی قرار میگیرند. مانند کارخانجات٬ دکلهای برق فشار قوی٬ اتوبانها٬ کانالهای فاضلاب٬ کشتارگاهها٬ پمپ بنزین٬ بیمارستانها٬ دامداریها٬ فرودگاه٬ راه آهن و … بعلاوه نزدیکی مدارس به مراکزی که برای سلامت روانی دانش آموزان مناسب نیست. مانند زندانها٬ مساجد٬ گورستانها٬ پادگانها.
اما برای داشتن یک مدرسه استاندارد که جان دانش آموزان در معرض خطر نباشد چه باید کرد؟ واقعا وظیفه دولت٬ مدارس و خانواده ها چیست؟ مسئولیت اصلی تامین بودجه٬ استخدام کادرهای آموزشی و تجهیز مدارس با توجه به مدرن ترین استانداردهای دنیا از وظایف دولت میباشد. مسلما سر سامان دادن به این وضعیت با این سرانه های اندک غیر ممکن است (مثلا سرانه بهداشت ۳۰ هزار ریال در سال است) اما دولت در قبال نیازهای وسیع مدارس بار تامین هزینه را به گردن خانواده ها میاندازد حتی تهیه مایع دستشوی مدارس از محل کمکهای مردمی تهیه میشود از طرف دیگر مبالغ هنگفتی صرف شستشوی مغزی بچه ها میشود. بنابر این تشکیل کمیته هایی با حضور والدین٬ معلمین و فعالین حقوق کودک که در برنامه ریزی نظارت واجرا اولویتهای آموزشی وایمنی نقش موثر و پیگیر داشته باشند از اهمیت بالایی برخوردار است (در حال حاضر انجمن اولیا و مربیان در مدارس فعالیت دارند که بطور روتین پیگیر اجرای سیاستهای دیکته شده از طرف وزارت آموزش و پرورش میباشند. مثل جشن تکلیف٬ دادن غذای نذری در مدارس و انجام سایر اعمال مذهبی و حکومتی مانند برگزاری هفته جنگ و۱۳ آبان هستند.) اختصاص بودجه کافی به مدارس که بطورمشخص در جهت تامین نیازهای اساسی دانش آموزان باشد. برنامه های آموزشی پیشگیری از حوادث احتمالی برای والدین٬ کادر آموزشی نیز تدریس گردد. اما در واقع با جمهوری اسلامی داشتن امنیت برای دانش آموزان ممکن نیست مگر اینکه والدین و معلمین کنترل مدارس را در جهت زندگی بهتر دانش آموزان در دست بگیرند. *
